Rekonstrukcja zdarzeń drogowych

Rekonstrukcje zdarzeń drogowych są wykonywane zarówno przez biegłych sądowych, jak i rzeczoznawców z zakresu ruchu drogowego, którzy posiadają uprawnienia i kompetencje do ich wykonywania. Podstawą rekonstrukcji przebiegu wypadków drogowych są zwykle zebrane w sprawie materiały dowodowe. Dowodami są z reguły dokumenty sporządzone Policję (notatka urzędowa, protokół oględzin miejsca wypadku), przedmioty fizyczne zabezpieczone przez funkcjonariuszy Policji oraz zeznania uczestników i naocznych świadków wypadku drogowego.

W obecnych czasach przybywa drastycznie pojazdów, a co się z tym wiąże wzrasta liczba zdarzeń drogowych, których to uczestnikiem może zostać każdy z nas. Wtedy może zaistnieć sytuacja, w której to Państwo będziecie potrzebowali rekonstrukcji zaistniałego zdarzenia jako głównego argumentu w starciu z ubezpieczycielem odmawiającym odszkodowania czy organami ścigania stawiającymi zarzuty za zdarzenie, które miało miejsce.

Wypadki z udziałem pieszych

Między kierowcami a pieszymi trwa cicha wojna. Jedni wytykają drugim błędy. Kierowcy trąbią, a piesi rzucają zmotoryzowanym wrogie spojrzenia. Kto w tym drogowym bałaganie częściej przyczynia się do powstania niebezpiecznych sytuacji?

Niestety, do większości wypadków z udziałem pieszych dochodzi z powodu pośpiechu i nerwów po jednej i drugiej stronie barykady. Piesi często lekceważą kierowców i nawet w trudnych warunkach wychodzą na jezdnię bardzo późno, zostawiając zmotoryzowanym mały margines na bezpieczne zatrzymanie auta. Kierowcy z kolei nie chcą czekać, śpieszą się i często jadą dużo szybciej, niż pozwalają na to przepisy lub — co gorsza – warunki panujące na drodze.

Podczas rekonstrukcji tego typu wypadków należy przede wszystkim ustalić główne parametry zdarzenia takie jak :

pozycję pieszego w chwili potrącenia
miejsce upadku ciała.
Prędkość jazdy pojazdu w momencie potrącenia.
zapoznanie się z otrzymaną dokumentacją dotyczącą pojazdu

W rekonstrukcji tego typu zdarzeń wykorzystujemy zależności matematyczne oraz specjalistyczne programy obliczeniowo symulacyjne pozwalające na odtworzenie przebiegu zdarzenia.

Wypadki z udziałem pojazdów jednośladowych

Obecnie w Polsce przeanalizowano wypadki z udziałem motocyklistów z ostatnich pięciu lat. Z danych wynika, że w co czwartym przypadku sprawcami byli motocykliści, w 74 procentach – pozostali kierujący.

Jak podają źródła badawcze najczęstszą przyczyną wypadków z udziałem motocyklistów było nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu. Stało się tak w ponad połowie przypadków. Pierwszeństwa nie udzielali inni kierujący motocyklistom – (91 procent) niż sami motocykliści (9 procent).

Niedostosowanie prędkości do warunków panujących na drodze jest kolejnym powodem wypadków. Niestety w tym rankingu zdecydowanie prowadzą motocykliści. To aż 73 procent do 27. Jeżeli chodzi o nieprawidłową zmianę pasa ruchu, po której dochodziło do zderzenia, to w 85 procentach sprawcami byli kierowcy samochodów.

W zdarzeniach tych w celu dochodzenia swoich praw jako poszkodowanego na drodze ugodowej czy w postępowaniu przed Sądem niezbędna staje się rekonstrukcja zdarzenia.

Zderzenia pojazdów

W Polsce co czwarty wypadek drogowy polega na zderzeniu bocznym pojazdów w ruchu. Symulacje lub rekonstrukcje tego rodzaju wypadków drogowych stwarzają często rzeczoznawcom poważne problemy z uwagi na skomplikowane i trudne do przewidzenia przebiegi takich zderzeń. Zmiany prędkości i trajektorii ruchu pojazdów w czasie i po zderzeniu zależą bowiem od wielu słabo zdefiniowanych obecnie czynników. Na uczelniach branżowych realizowane są projekty badawcze, którego głównym celem jest poszerzenie i doskonalenie wiedzy na temat przebiegu prostopadłych zderzeń samochodów osobowych w ruchu. W literaturze fachowej, przedstawiono część wyników badań uzyskanych w czasie fizycznej symulacji zderzeń bocznych samochodów.

Wyniki pokazują zmiany ruchu samochodów, będące skutkiem zderzenia. Zmiany ruchu samochodów przedstawiono w postaci wektorów prędkości liniowych środków mas i prędkości kątowych samochodów w chwili końcowej zderzenia, odniesionych do chwili początkowej zderzenia. Wszystkie te badania i nowoczesne rozwiązania programowe pozwalają nam na odzwierciedlanie w czasie rzeczywistym wszystkich zaistniałych zderzeń pojazdów nie tylko bocznych.

Opinie biegłych z zakresu rekonstrukcji

Spowodowanie wypadku w wyniku, którego osoba poszkodowana odniosła obrażenia skutkujące rozstrojem zdrowia powyżej 7 dni stanowi przestępstwo z art. 177 § 1 kodeksu karnego, którego sprawca podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Każdy wypadek wiąże się z koniecznością wszczęcia przez prokuraturę, właściwą dla miejsca zdarzenia postępowania przygotowawczego, w celu wyjaśnienia okoliczności wypadku i ustalenia jego sprawcy, a następnie skierowania do Sądu aktu oskarżenia w celu ukarania sprawcy wypadku.

Wyjaśnienie okoliczności wypadku i ustalenie jego sprawcy, jest często bardzo skomplikowane, gdyż w zależności od sytuacji:

Żaden z uczestników wypadku nie przyznaje się do jego spowodowania;
Nie udało się ustalić bezpośrednich świadków zdarzania;
Ślady z miejsca wypadku nie pozwalają na jednoznaczne wskazanie jego sprawcy;
Pojazdy lub pojazd uczestniczące w zdarzeniu zostały przestawione przed przyjazdem policji.

W takiej sytuacji, gdy na podstawie przesłuchania uczestników zdarzenia, jego świadków i zebranych na miejscu zdarzenia śladów nie da się ustalić przebiegu zdarzenia i jego sprawcy, prokurator powołuje biegłego do spraw rekonstrukcji wypadków. Biegły na podstawie posiadanej przez siebie specjalistycznej wiedzy i doświadczenia, po dokonaniu wnikliwej analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego wydaje opinię, w której opisuje najbardziej prawdopodobny przebieg zdarzenia, ocenia zachowania jego uczestników i wskazuję, kto jego zdaniem jest winny jego spowodowania, ewentualnie wskazuje również, czy któryś z uczestników zdarzenia poza sprawcą przyczynił się do jego powstania.

Opinia biegłego do spraw rekonstrukcji wypadków stanowi dowód w sprawie, jest włączana do akt sprawy, jednak po jej sporządzeniu przez biegłego nie jest ona doręczana uczestnikom zdarzenia. Nie są oni również informowani o fakcie jej sporządzenia i włączenie do akt sprawy.

Zawarte w opinii biegłego wnioski zazwyczaj stanowią podstawę do podjęcia przez prokuratora decyzji odnośnie przypisania konkretnemu uczestnikowi zdarzenia winy lub przyczynienia się do spowodowania wypadku.

Powstaje zatem pytanie, co zrobić w sytuacji, w której opinia biegłego jest niekorzystna z Naszej perspektywy, gdyż przypisuje Nam sprawstwo lub znaczne przyczynienie w spowodowaniu wypadku ?

Należy podkreślić, iż opinia biegłego stanowi jeden z wielu dowodów zebranych w sprawie, a więc nie jest dowodem jedynym. Nie jest również dowodem niepodważalnym. Opinia biegłego jak sama nazwa wskazuje, przedstawia ocenę sytuacji i zebranych w sprawie dowodów, która z perspektywy konkretnego biegłego jest najbardziej prawdopodobna. Nie oznacza to w żadnym wypadku, że taka opinia jest słuszna lub nie zawiera błędów.

Są co najmniej trzy sposoby, by doprowadzić do zmiany niekorzystnej dla Nas opinii biegłego. Aby tego dokonać należy złożyć wniosek dowodowy o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z:

zarzutów do opinii biegłego powołanego przez prokuraturę;
prywatnej opinii sporządzonej przez wynajętego przez Nas biegłego;
uzupełnienia przedstawionej opinii biegłego lub kolejnej opinii biegłego powołanego przez prokuraturę.

Oczywiście skuteczność tych sposobów, zależy przede wszystkim od argumentów podniesionych przez Nas we wniosku dowodowym. Wybór sposobu zmiany niekorzystnej opinii biegłego należy dopasować do okoliczności konkretnej sprawy, gdyż nie można z góry wskazać sposobu, który za każdym razem gwarantuje największe szanse powodzenia.

By lepiej to zobrazować wskazuję kilka przykładów:

Jeżeli w opinii biegłego dostrzegamy błędy np. w ocenie sytuacji czy wyliczeniach, to do wniosku załączymy konkretne zarzuty do opinii biegłego, wykazujące błędy, które popełnił on przy wydawaniu opinii oraz skutki jakie te błędy za sobą pociągnęły. Dzięki temu jest bardzo prawdopodobnym, że przekonamy prokuratora do uwzględnienia Naszego wniosku.
Jeżeli opinia opiera się w dużej mierze na założeniach, które same w sobie nie zawierają błędów, jednak są subiektywne, najlepiej będzie przedstawić opinie prywatnego biegłego, który ocenia sytuację z innej perspektywy i w ten sposób wykazuję, że sytuację można ocenić w zupełnie inny sposób.
Jeżeli opinia przedstawiona przez biegłego jest niepełna lub niejasna wystarczy wskazać we wniosku dowodowym jej braki i wykazać dlaczego biegły powinien swoją opinię uzupełnić, ewentualnie dlaczego słusznym byłoby powołanie kolejnego biegłego by sporządził kolejną opinię.

Najważniejszym jest by przez cały czas trwania postępowania przygotowawczego, aktywnie w nim uczestniczyć i pozostawać w kontakcie z prokuratorem lub policjantem prowadzącym sprawę. Tylko w ten sposób, będziemy mieć pewność, że nic Nas nie zaskoczy, nie przeoczymy pojawienia się ważnego dowodu w sprawie, a co za tym idzie możliwości odniesienia się do niego, czy dokonania jego interpretacji.

Zaniedbanie na etapie postępowania przygotowawczego może skutkować niekorzystnym z Naszej perspektywy rozwojem sprawy, który może skutkować utratą możliwości uzyskania świadczeń od zakładu ubezpieczeń, a co gorsze nawet odpowiedzialnością karną.